Κράταιγος -Το βότανο της καρδιάς
Επιστημονική ονομασία: Κράταιγος η οξυάκανθα & Κ. η μονόγυνος-Crataegus
Άλλα ονόματα: Τρικουκιά, Μουρζιά, Μπουρμπουτζελιά, Τσαμπουρνιά, ξαγκαθιά.
Οικογένεια: Ροδίδες (Rosaceae)
Ο κράταιγος (C. monogyna) είναι ένα εξαιρετικά πολύτιμο φαρμακευτικό βότανο. Ήταν γνωστό κατά το Μεσαίωνα ως σύμβολο της ελπίδας και εχορηγείτο για πολλές ασθένειες. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για διαταραχές της καρδιάς και του κυκλοφορικού και ιδιαίτερα για τη στηθάγχη. Οι βοτανοθεραπευτές της Δύσης το θεωρούν κυριολεκτικά ως «τροφή της καρδιάς», που βελτιώνει τη ροή του αίματος στους καρδιακούς μυς και επαναφέρει στο κανονικό τους καρδιακούς παλμούς. Πρόσφατες έρευνες έχουν επιβεβαιώσει την εγκυρότητα αυτών των χρήσεων.
Ο κράταιγος έχει μούρα έντονου κόκκινου χρώματος κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου. Χρησιμοποιείται σε γιατρικά για τη θεραπεία ποικίλων διαταραχών του κυκλοφορικού συστήματος.
Περιγραφή
Φυλλοβόλο, ακανθωτό δένδρο, με μικρά φύλλα, λευκά άνθη και κόκκινους καρπούς, που φθάνει σε ύψος τα 8 μέτρα [αγγλ. Hawthorn].
Ο κράταιγος είναι δενδρώδης αγκαθωτός θάμνος που απαντάται σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα στα αραιά δάση και τους φράχτες, στενός συγγενής του πυράκανθου.
Είναι ένας αρκετά πυκνός αγκαθωτός θάμνος, που γίνεται 5-8 μέτρα.
Τα φύλλα του είναι μικρά, τριγωνικά, λαμπερά, με λοβούς. Τα άνθη του λευκά μικρά, κατά κορύμβους με στρογγυλωπά πέταλα και με πολλούς στήμονες, που κάποτε είναι κόκκινοι και πολύ αρωματικοί. Ο καρπός είναι ωοειδής, σφαιροειδής με κιτρινωπή σάρκα και περιέχει 2-3 σπέρματα. Προτιμά τα δροσερά, αργιλώδη χώματα.
Η εποχή της άνθησης είναι Απρίλιος-Ιούνιος, ενώ χρησιμοποιούμενα μέρη για θεραπευτικούς σκοπούς είναι τα φύλλα του, τα άνθη του που συλλέγονται κατά τη στιγμή που ανοίγουν, οι κόκκινοι καρποί του που είναι άνοστοι στη γεύση και η ρίζα του πιο σπάνια.
Φυσικό περιβάλλον και καλλιέργεια
Τα δένδρα του κράταιγου συναντώνται σε φράκτες, αλσύλλια και αγρούς σε όλα τα Βρετανικά νησιά και σε όλες τις εύκρατες περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου. Οι σπόροι χρειάζονται 18 μήνες για να φυτρώσουν, αλλά τα δένδρα συνήθως καλλιεργούνται από μοσχεύματα. Τα ανθοφόρα στελέχη συλλέγονται στο τέλος της άνοιξης και οι καρποί στο τέλος του καλοκαιριού ή στις αρχές του φθινοπώρου.
Χρησιμοποιούμενα μέρη
Νωπά ανθοφόρα στελέχη περιέχουν τριμεθυλαμίνη, η οποία διεγείρει την κυκλοφορία.
Τα μούρα, βοηθούν την καρδιά, να λειτουργεί κανονικά
Ενεργά συστατικά
Βιοφλαβονοειδή (ρουτίνη, κερκετίνη), τριτερπενοειδή, κυανιούχοι γλυκοζίτες, αμίνες (τριμεθυλαμίνη-μόνο στα άνθη), πολυφαινόλες, κουμαρίνες, ταννίνες
Έρευνα
Βιοφλαβονοειδή. Ο κράταιγος έχει ερευνηθεί διεξοδικό. Η κύρια φαρμακευτική του επίδραση οφείλεται στο ότι περιέχει βιοφλαβονοειδή. Αυτά τα συστατικά χαλαρώνουν και διαστέλλουν τις αρτηρίες, ιδιαίτερα τη στεφανιαία αρτηρία. Αυτό αυξάνει τη ροή του αίματος στους καρδιακούς μυς και μειώνει τα συμπτώματα της στηθάγχης. Τα βιοφλαβονοειδή είναι επίσης ισχυρά αντιοξειδωτικά και βοηθούν στην πρόληψη ή τη μείωση του εκφυλισμού των αιμοφόρων αγγείων.
Καρδιοτονωτικό βότανο
Ένας σημαντικός αριθμός δοκιμών έχει επιβεβαιώσει την αξία του κράταιγου για τη θεραπεία της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας. Είναι αξιοσημείωτο ότι μία δοκιμή, που έγινε στη Γερμανία το 1994. έδειξε ότι ο κράταιγος βελτιώνει το ρυθμό των καρδιακών παλμών και χαμηλώνει την πίεση του αίματος.
Βασικές δράσεις
Καρδιοτονωτικό. Διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία. Χαλαρωτικό. Αντιοξειδωτικό
Παραδοσιακές και σύγχρονες χρήσεις
Ιστορικές χρήσεις.
Ο κράταιγος εχρησιμοποιείτο παραδοσιακά στην Ευρώπη για τις πέτρες των νεφρών και της ουροδόχου κύστης και ως διουρητικό. Οι βοτανολογίες του 16ου και του 18ου αιώνα, των Gerard Culpeper και K’Eogh, αναφέρουν όλες αυτές τις χρήσεις. Η σύγχρονη χρήση του κράταιγου, για τα προβλήματα του κυκλοφορικού και της καρδιάς, προέρχεται από έναν Ιρλανδό γιατρό, ο οποίος άρχισε να τον χρησιμοποιεί με επιτυχία στους ασθενείς του για αυτές τις παθήσεις, προς το τέλος του 19ου αιώνα.
Ο κράταιγος είναι ισχυρό καρδιοτονωτικό, που επιτρέπει την αποκατάσταση της υπότασης και της υπέρτασης, της ταχυκαρδίας και της αρρυθμίας. Ακόμα, είναι σπασμολυτικός και καταπραϋντικός, καθώς και πολύ αποτελεσματικός για την καταπολέμηση της αϋπνίας που οφείλεται σε νευρική υπερένταση, αφού ελαπώνει τις εξάψεις του νευρικού συστήματος καθώς και της στηθάγχης. Επιπλέον, ο κράταιγος προφυλάγει από την αρτηριοσκλήρωση και έχει ευεργετική επίδραση πάνω στα αγγεία, ενώ θεωρείται ακόμα φυτό αντιπυρετικό (ιδιαίτερα κατά του τριήμερου πυρετού). Στην Κίνα οι καρποί του θεωρούνται χωνευτικοί ενώ στη Γαλλία χρησιμοποιούνται κατά της δυσπεψίας και της διάρροιας.
Γιατρικό της καρδιάς
Ο κράταιγος χρησιμοποιείται σήμερα για τη θεραπεία της στηθάγχης και των παθήσεων της στεφανιαίας αρτηρίας. Είναι επίσης χρήσιμος για περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας ήπιας μορφής, λόγω κυκλοφορικής συμφόρησης και αντικανονικού καρδιακού παλμού. Είναι αποτελεσματικός, αλλά ίσως να χρειαστεί μερικούς μήνες ώσπου να εμφανίσει αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Όπως πολλά βότανα, ο κράταιγος δρα σε αρμονία με τις φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος και χρειάζεται χρόνος για να εμφανισθούν οι αλλαγές.
Πίεση του αίματος
Ο κράταιγος δεν είναι μόνο ένα πολύτιμο γιατρικό για την υψηλή πίεση του αίματος, αλλά αυξάνει επίσης και τη χαμηλή πίεση. Οι βοτανοθεραπευτές, χρησιμοποιώντας τον κράταιγο, ανακάλυψαν ότι επαναφέρει την πίεση του αίματος στο κανονικό.
Κακή μνήμη
Σε συνδυασμό με το γκίνγκο (Ginkgo biloba), ο κράταιγος χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την κακή μνήμη.
Δρα, βελτιώνοντας την κυκλοφορία του αίματος μέσα στο κεφάλι και ως εκ τούτου αυξάνει την ποσότητα του οξυγόνου στον εγκέφαλο.
Εφαρμογές-Παρασκευάσματα-Χρήσεις
-Το έγχυμα που παρασκευάζεται από τα άνθη ή τα φύλλα βοηθάει στην επαναφορά των επιπέδων της πίεσης του αίματος στο κανονικό.
-Το βάμμα από τα ανθοφόρα στελέχη ή τα μούρα είναι το παρασκεύασμα που χρησιμοποιείται συνήθως.
-Το αφέψημα από τα ανθοφόρα στελέχη είναι πολύτιμο για τις διαταραχές του κυκλοφορικού.
-Τα δισκία που περιέχουν κονιορτοποιημένα ανθοφόρα στελέχη είναι κατάλληλα, για μακροχρόνια χρήση.
-Τα άνθη του κράταιγου, μόνα τους ή με άλλα κατευναστικά φυτά, είναι κατά της αϋπνίας και κατά των ενοχλήσεων της εμμηνόπαυσης. Η θεραπεία για την πρώτη περίπτωση της «νευρικής αϋπνίας», είναι χρησιμοποίηση ενός αφεψήματος των ανθέων -Flor. Grataegi- 2 κουταλιές της σούπας άνθη για 1 φλιτζάνι βραστό νερό με δόση 2-3 φλιτζανιών τη μέρα, για 1 μήνα.
-Το υγρό εκχύλισμα του φυτού συστήνεται κατά της στηθάγχης, ενώ με τους ξερούς καρπούς του φυτού παρασκευάζεται αφέψημα στυπτικό, πολύ καλό κατά της διάρροιας.
-Η φλούδα του φυτού, που μαζεύεται από νεαρά κλαδιά, νωρίς την άνοιξη, συστήνεται ως αντιπυρετικό. Με τα άνθη γίνεται έγχυμα, τονωτικό της καρδιάς (10 γρ. σε 1 κιλό νερό), ενώ οι καρποί χρησιμοποιούνται ως έγχυμα κατά του πονόλαιμου (10 γρ. σε ένα κιλό νερό).
-Τα άνθη και οι καρποί χρησιμοποιούνται κατά της υπέρτασης ως έγχυμα (4 κουταλιές φυτού σε 750 γρ, νερό, η δόση είναι 1 ποτήρι τη μέρα ως ρόφημα) ή ως βάμμα (κατά προτίμηση 10-25 σταγόνες μέσα στο νερό, 3 φορές τη μέρα).
Τέλος, φαρμακευτικά, ο κράταιγος γίνεται: Βάμμα 1/5: 20 σταγόνες, 2-3 φορές τη μέρα.
Ρευστό εκχύλισμα: 10-15 σταγόνες, 3-5 φορές τη μέρα.
Άλλες χρήσεις
Ο κράταιγος ευδοκιμεί παντού στην Ελλάδα, δεν χρειάζεται πότισμα και είναι από τους πιο κατάλληλους θάμνους, για τη δημιουργία φράχτη προστασίας στο περιβόλι μας.
Για αυτό δε εξάλλου και ιδιαίτερα αυτός με τα κόκκινα άνθη πουλιέται και σε φυτώρια.
Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα μόνο υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν παίρνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα ή βότανα.
Πηγή:www.ftiaxno.gr via fytokomia.gr
